Eğitimde ölçme ve değerlendirme, öğrenme sürecinin önemli bir parçasıdır. Başarıyı takip etmek, öğrenme eksikliklerini belirlemek ve öğretimi geliştirmek için gerekli verileri sağlar. Bu makalede, ölçmenin temel kavramlarını, türlerini ve eğitimdeki kullanımını inceleyeceğiz.
Ölçme Nedir?
Ölçme, bir niteliğin gözlenmesi ve gözlem sonucunun sayılarla veya başka sembollerle ifade edilmesidir. Ölçme, günlük yaşama benzer koşullarda gerçekleşmelidir. Farklı ölçme araçlarından elde edilen sonuçlar karşılaştırılabilmesi için ölçme işleminin standartlaştırılması önemlidir.
Ölçmenin Üç Unsuru:
- Ölçülecek Niteliğin Olması: Ölçmek istediğimiz özellik net ve tanımlı olmalıdır.
- Niteliğin Gözlenebilmesi: Ölçmek istediğimiz özellik gözlemlenebilmeli veya ölçüm cihazları ile ölçülebilmelidir.
- Gözlem Sonuçlarının Amaca Uygun Sayı ve Sembollerle Gösterilmesi: Elde edilen veriler, ölçümün amacına uygun şekilde sayılar veya sembollerle ifade edilmelidir.
Doğru Ölçme Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Kazanımlara ulaşılma düzeylerinin olasılık modelleri ile yorumlanması
- Gelişimin takip edilmesi ve zaman içinde öğrencilerin hangi becerileri geliştirdiği olasılık modelleri ile yorumlanması
- Birden fazla ölçme sonuçlarına dayanarak öğrencilerin geliştirmesi gereken beceriler konusunda yönlendirilmesi
- Farklı puan aralıklarında öğrencilerin genel olarak hangi olasılıkla hangi becerileri gösterdiğinin yorumlanması
Örtük Özellik:
Ölçmek istediğimiz özellik karmaşık ve gözlemlenmesi zor ise bu özelliğe örtük özellik denir. Örneğin, zeka, kişilik ve yaratıcılık gibi kavramlar örtük özelliklerdir.
Ölçme Türleri:
1. Doğrudan Ölçme:
Ağırlık, uzunluk gibi kavramlar kantar, metre gibi araçlarla doğrudan ölçülebilir.
2. Dolaylı Ölçme:
Doğrudan gözlenemeyen veya yeterli duyarlılıkta ölçülemeyen özellikler dolaylı olarak ölçülür. Örneğin, hava sıcaklığı termometre ile, eğitimde ise zeka, başarı ve kişilik testler ile dolaylı olarak ölçülür.
Ölçme Araçları:
Ölçme araçları ikiye ayrılır:
- Standart Ölçme Araçları: Metre, kilogram, standart testler gibi belirli kurallar ve standartlar ile oluşturulmuş araçlardır.
- Standart Olmayan Ölçme Araçları: Adım, karış, öğretmenin hazırladığı testler gibi standartlara uymayan araçlardır.
Ölçme, eğitimde öğrenme ve öğretme süreçlerini geliştirmek için önemli bir araçtır. Doğru ölçme uygulamaları ile öğrencilerin gelişimini takip etmek, eksiklikleri belirlemek ve öğretimi buna göre yönlendirmek mümkündür.
Ölçme araçları ikiye ayrılır:
Standart Ölçme Araçları: Metre, kilogram, standart testler gibi belirli kurallar ve standartlar ile oluşturulmuş araçlardır.
Standart Olmayan Ölçme Araçları: Adım, karış, öğretmenin hazırladığı testler gibi standartlara uymayan araçlardır.
Ölçme, eğitimde öğrenme ve öğretme süreçlerini geliştirmek için önemli bir araçtır. Doğru ölçme uygulamaları ile öğrencilerin gelişimini takip etmek, eksiklikleri belirlemek ve öğretimi buna göre yönlendirmek mümkündür.
Ölçme, bir niteliğin gözlemlenmesi ve sayılarla ifade edilmesi iken, değerlendirme ise ölçme sonuçlarının yorumlanması ve anlamlandırılmasıdır. Değerlendirmede ölçme sonuçları, öğrenciyi tanımaya, güçlü ve zayıf yönlerini belirlemeye ve ona göre rehberlik etmeye yardımcı olacak şekilde yorumlanır.
Objektivite: Ölçme ve değerlendirme işleminin objektif ve adil olması, kişisel görüşlere ve önyargılara yer verilmemesi önemlidir.
Güvenilirlik: Ölçme ve değerlendirme araçlarının tutarlı ve doğru sonuçlar vermesi önemlidir.
Geçerlilik: Ölçme ve değerlendirme araçlarının ölçmek istediği şeyi gerçekten ölçmesi önemlidir.
Adil Olma: Ölçme ve değerlendirme işleminin tüm öğrenciler için adil ve eşit koşullarda yapılması önemlidir.
Gizlilik: Öğrenci bilgilerinin gizli tutulması ve sadece yetkili kişiler tarafından kullanılması önemlidir.